De komende
Jupiter-oppositie van 1 januari 2002
De komende wintermaanden kunnen we ons wederom verheugen op een zeer gunstige Jupiter-oppositie! Net zoals het afgelopen jaar zal de planeet hoog te midden van de wintersterrenbeelden aan de hemel te vinden zijn. De planeet staat tijdens deze oppositie in het sterrenbeeld Tweelingen. De oppositie zelf vindt plaats op 1 januari 2002. Dus na het afsteken van het vuurwerk en het heffen van de champagneglazen kunnen we direct weer aan de slag en de eerste Jupiter-tekening van 2002 verrichten!
De
planeet zal een schitterende heldere verschijning zijn en menige vuurpijl
naar de kroon steken! De planeet staat op 1 januari op een hoogte van 62°. De schijnbare (equatoriale) diameter van de planeet
bedraagt 47.0², en de schijnbare
polaire diameter 43.9². We zien dus dat er een behoorlijk verschil is tussen
beide diameters, een verschijnsel dat de afplatting genoemd wordt. Deze afplatting
is ook het eerste wat opvalt voor iemand die de planeet aanschouwt in een
telescoop (naast de maantjes natuurlijk).
In
de “Hemelkalender 2002”, de Vlaamse variant van de Nederlandse “Sterrengids”
trof ik nog een aardigheidje aan, waar wij op Aarde echter niets van zullen
merken! Vanaf Jupiter is op 1 januari
namelijk een Aarde-overgang waar te nemen. Onze planeet is vanaf de reuzenplaneet
slechts een schijfje van niet meer dan 4²
(de Zon meet vanaf Jupiter toch nog zo’n 6¢)
zodat men daar slechts een klein stipje op de Zon zal waarnemen, niet veel
meer dan een gemiddelde zonnevlek.
Hierbij
wil ik als waarnemingsleider dan ook een oproep doen de planeet ook deze oppositie
weer uitgebreid waar te nemen. De ingezonden waarnemingen zullen per omgaande
in de waarnemingensite worden opgenomen. Iedereen kan dus direct inzage krijgen
in onze resultaten!
Deze
oppositie zal de eerste zijn die on-line te volgen zal zijn.
Misschien
ten overvloede wil ik hier nog enkele zaken herhalen die voor de waarnemer
nuttig kan zijn. Allereerst de nomenclatuur van de zichtbare structuren (figuren
overgenomen uit ‘Planeten beobachten’van G. Roth, Sterne und Weltraum Verlag)
S=south,
N=North, T= Temperate (gematigd), E=Equatorial, B=Belt (band), Z= Zone, p=
preceding (wegdraaiende zijde), f= following (naar ons toe draaiende zijde).
Verder
wil ik een ieder oproepen het vernieuwde waarneemformulier te gebruiken. Dus
niet het formulier uit de blokken, ook al heb je daar nog een voorraadje
van. Een instructie voor het invullen van de formulieren kun je terugvinden
op onze waarnemingensite.
Verder
wil ik ook nog een oproep doen om vooral ook timings uit te voeren. Door organisaties
als ALPO en JUPOS wordt zeer dringend opgeroepen dat visuele waarnemers timings
verrichten.
Een
timing is het meten van het tijdstip van doorgang door de centrale meridiaan
(CM) van een waargenomen structuur. Met behulp van de timing kan men eenvoudig
de lengtegraad (in systeem I of II) van het betreffende detail bepalen. Kent
mende lengtegraden van een bepaalde structuur als functie van de tijd dan
kan men daaruit een zgn. Driftchart samenstellen, welke reeds vaker zijn weergegeven
in Mercurius.De timing is eenvoudig uit te voeren en in onderstaande figuur
(overgenomen uit ‘Planeten Beobachten’van G. Roth, Sterne und Weltraum verlag)
wordt het proces weergegeven:
We
timen het centrum van de Grote Rode Vlek. In de figuur links zien we het centrum
net voor de doorgang (tijdstip t1), dit is ca. 3min voor de échte
passage. In de middelste figuur zien we het centrum juist óp de CM (tijdstip
t2), dit is het voor de waarnemer meest waarschijnlijke tijdstip.
In de rechter figuur zien we het centrum net ná de passage (tijdstip t3),
dit is ca. 3 min na de echte passage. De tijdstippen worden op deze wijze
opgesplitst omdat het vaak niet onomstreden duidelijk is wanneer de passage
precies plaatsvindt. Het uiteindelijke tijdstip (T) wordt berekend met: T
= (t1 + 2t2 + t3)/4
Wie
graag meer wil weten over de uitwerking van positiemetingen van structuren
op Jupiter wordt aangeraden eens een bezoekje te brengen aan de site van JUPOS:
http://home.t-online/home/h.j.mettig/
Ook een bezoekje aan de site van ALPO loont zeer de moeite: www.lpl.arizona.edu./alpo/
Ik
hoop dat deze Jupiter-oppositie wederom een succes mag worden!!